کاربرد مدل های شمارشی انباشته در صفر با رویکرد بیزی با هدف شناسایی عوامل مرتبط بر تعداد دفعات معافیت از اهدای مجدد خون در شهرکرد

زمینه و هدف: خون و فرآورده های حاصل از آن جایگاه ویژه ای در نظام سلامت هر کشوری دارد. هدف از این تحقیق، مدل بندی تعداد دفعات معافیت از اهدای خون و شناسایی عوامل موثر بر آن بر اساس مدل های رگرسیون شمارشی انباشته در صفر با رویکرد بیزی است. روش بررسی: داده های تحقیق حاضر برگرفته از یک مطالعه طولی است که در آن 864 اهداکننده خون برای بار اول و حداکثر به مدت 5 سال (از 1387 تا 1391) پیگیری شدند. تعداد دفعات معافیت از اهدای خون طی 5 سال به عنوان متغیر وابسته و همچنین، جنس، وزن، سن، تحصیلات، وضعیت شغلی و تأهل به عنوان متغیرهای مستقل استفاده شدند. تحلیل داده ها بر اساس دو مدل رگرسیون پواسن انباشته در صفر و دو جمله ای منفی انباشته در صفر با رویکرد بیزی انجام گرفت. برآورد پارامترها با استفاده از روش مونت کارلوی زنجیر مارکوفی (MCMC) به کمک نرم‌ افزار وین باگز (WinBUGS) و مقایسه مدل ها بر اساس معیار بیزی اطلاع ‌انحرافی (DIC) انجام شد. یافته ها: بر اساس معیار اطلاع انحرافی (DIC)، مدل رگرسیون دو جمله ای منفی انباشته در صفر به عنوان مدل بهتر انتخاب شد. از میان متغیرهای مستقل، فقط متغیر وزن با داشتن ضریب رگرسیونی مثبت، معنی ‌دار شد. نتیجه گیری: افراد با وزن بالاتر به علت مراجعه بیشتر برای اهدای خون، تعداد معافیت بیشتری داشتند؛ لذا با آموزش و اطلاع رسانی به این افراد در خصوص علل معافیت از اهدای خون می توان تعداد معافیت آن ها را کاهش داد.